در هنگام عبور کاروان تیم ملی آرژانتین، به دلیل بی احتیاطی راننده اتوبوس چیزی نمانده بود که مسی ستاره آرژانتینی و همراهانش در برخورد با یک سیم برق دچار حادثه شوند که با هوشیاری و خوش شناسی خطر برق گرفتگی از بغل گوش لیونل مسی گذشت!
توضیحی کوتاه از برق گرفتگی
هر سال، تعداد چشمگیری مرگ و میر به دلیل برق گرفتگی رخ می‌دهد. برق گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که بدن به نحوی در تماس با بخشی از مدار الکتریکی قرار بگیرد. در این مقاله سعی داریم ضمن آشنا کردن شما با خطرات ناشی از برق گرفتگی، شما را با راه های جلوگیری از بروز برق گرفتگی و بروز خسارات مالی ناشی از برق گرفتگی آشنا سازیم. با تهیه محافظ جان و محافظ برق از اتفاقات دلخراش جلوگیری کنید.
خطرات برق گرفتگی
عوامل مختلفی، مانند نوع جریان، اختلاف پتانسیل، شدت جریان، مقاومت بافت‌ها، مسیر جریان و مدت زمان تماس با جریان، در شدت علایم و عوارض ناشی از برق گرفتگی تأثیرگذار هستند. برق گرفتگی می‌تواند عوارضی نظیر فلج، سنکوپ، شکستگی های استخوانی مختلف، عوارض ناشی از پرتاب شدن و در نهایت مرگ را به دنبال داشته باشد. عواملی مانند جریان متناوب، رطوبت البسه و عصبانیت می‌توانند علائم را تشدید کنند. در بیشتر موارد، علائم و عوارض برق گرفتگی به صورت واضح و قاطع مشاهده نمی‌شوند و ممکن است تنها نشانه مفید از وقوع آن، مارک الکتریک در نقاط تماس با منبع جریان الکتریکی باشد که در واقع سوختگی خفیفی است. برای پیشگیری از برق گرفتگی، توجه به برخی نکات ایمنی ضروری است، از جمله اطمینان حاصل کردن از صحت عملکرد وسایل برقی و مراقبت از ایمنی در مناطق خطرناک مانند حمام.
در صورتی که برق گرفتگی منجر به مرگ نشود، با انجام برخی اقدامات درمانی می‌توان علائم حیاتی بیمار را کنترل کرده و از آنتی‌بیوتیک‌های گسترده‌طیف، داروهایی که برای التیام زخم‌های سوختگی مفید هستند و اقدامات لازم برای ترمیم شکستگی استخوانی استفاده کرد. در نهایت، استفاده از روش‌های مختلف فیزیوتراپی نیز می‌تواند در بهبود عوارض ایجاد شده مؤثر باشد.
با توجه به اینکه برق گرفتگی یکی از علل اصلی مرگ و میر در جهان است و با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار در شدت و آثار برق گرفتگی بر روی اجزای مختلف بدن انسان، توجه به علائم برق گرفتگی، راه‌های پیشگیری و درمان آن می‌تواند به طرز مؤثری در کاهش مرگ و میر و عوارض ناشی از آن موثر باشد.
عوامل مؤثر در شدت برق گرفتگی
نوع جریان: نوع جریان الکتریکی(متناوب یا مستقیم بودن) در برق گرفتگی تاثیر دارد وشدت تاثیر جریان متناوب نسبت به جریان مستقیم 6-4 برابر کشنده تر است. از آنجائیکه جریان متناوب باعث ایجاد انقباض عضلانی و تماس طولانی تر با جریان برق می شود و ایجاد آریتمی در سیستم هدایتی قلب می کند، این جریان خطرناک تر است.
اختلاف پتانسیل: اختلاف پتانسیل الکتریکی که با واحد ولت شناخته می شود، باعث تحرک الکترون ها شده و مدارالکتریی ایجاد می کند. برق گرفتگی در ولتاژهای پایین (حدود 120-110 ولت) درصورت تماس مستقیم با منبع و در ولتاژهای بالا (حدود 8-5/7 کیلوولت) بدون تماس مستقیم و تنها از طریق نزدیک شدن به جریان برق، الکترون ها به بدن فرد اتفاق می افتد.
شدت جریان: عامل اصلی در برق گرفتگی میزان شدت جریان یا همان آمپراژ می باشد. شدت جریان آسیب های مختلفی در بدن انسان ایجاد می‌کند:
- جریان 1 میلی آمپر باعث بروز سوزش مختصر در پوست فرد می شود.
- جریان 5 میلی آمپر به حرکاتی غیرارادی و پاتولوژیک در ماهیچه‌های بدن منجر می‌شود که حالتی نسبتاً ریتمی و نوسانی (به جلو و عقب) دارند که به آن ترمور ماهیچه می گویند.
- شدت جریان 17-15 میلی آمپر انقباض ماهیچه ها را به دنبال دارد.
- شدت جریان 50 میلی آمپر باعث انقباض کلیه ماهیچه ها مانند ماهیچه های تنفسی و در پی آن مرگ را به دنبال دارد.
- شدت جریان 100-75 آمپر موجب فیبریلاسیون بطنی می گردد.
- ورود شدت جریان بیشتر و حدود 1 آمپر ممکن است ایست قلبی در پی داشته باشد که با قطع جریان برق قلب به فعالیتش ادامه می دهد.
- جریان های بیشتر از 4 آمپر در کاردیوژن و درمان آریتمی قلبی کاربرد دارد.
- شدت جریان عبوری در صورت برق گرفتگی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر مدت زمانی که طول می‌کشد تا فرد فوت کند، داشته باشد.
مقاومت: میزان مقاومتی که یک عضو از بدن در برابر جریان عبوری دارد، اثرات تخریبی با شدت خاصی را از خود نشان می دهد. ضخامت پوست و رطوبت آن هم بر میزان مقاومت تاثیر دارد. در صورتی که فرد مکررا در جریان تماس های کوتاه باشد، مانند برقکارن حرفه ای، به دلیل آمادگی فرد برای برق گرفتگی، ممکن است برق گرفتگی صورت نپذیرد.
مسیر جریان: مسیر جریان عبوری در صورتی که از دست راست واردشود خطر بیشتری به دنبال دارد.
مدت جریان عبوری: مدت زمان عبور جریان در برق گرفتگی، هرچقدر بیشتر باشدآسیب بیشتری وارد خواهد کرد.
عوارض برق گرفتگی چیست؟
- مرگ فوری ناشی از توقف فعالیت های تنفسی و قلبی
- فلج پاها یا نیمی از بدن
- از بین رفتن حواس
- سنکوپ موقتی که با کم شدن شدت جریان بهبود یابد.
- شکستگی ناشی از سقوط یا برخورد با اجسام
- بروز سوختگی شدید، عفونت، سپتی سمی و یا از بین رفتن بخشی از پوست
چگونه از برق گرفتگی جلوگیری کنیم؟
برق گرفتگی ممکن است خسارات مالی و جانی جدی را به دنبال داشته باشد که معمولاً ناشی از عدم رعایت مسائل ایمنی است. به همین دلیل، استفاده از وسایل حفاظتی مانند کلیدهای محافظ از جمله کلید محافظ جان، به منظور جلوگیری از خطر برق گرفتگی و کاهش خسارات ناشی از آن، ضروری است.
برای حفظ ایمنی و جلوگیری از وقوع حوادث جبران‌ناپذیر، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- بررسی و ارزیابی تجهیزات الکتریکی: معاینه و بازبینی دوره‌ای تجهیزات و دستگاه‌های الکتریکی برای شناسایی عیوب فنی، خرابی‌ها و نقص‌های احتمالی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، استفاده از تجهیزات با استانداردهای ایمنی معتبر و تأیید شده نیز توصیه می‌شود.
- ایجاد سیستم ارتینگ: نصب و راه‌اندازی سیستم ارتینگ مناسب به منظور ایجاد مسیری برای تخلیه جریان خطرناک به زمین و کاهش خطرات مربوط به برق گرفتگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- آموزش و آگاهی‌بخشی: آموزش به کارکنان و اشخاص مرتبط درباره مفاهیم ایمنی برق، رفتارهای ایمن در مقابل خطرات الکتریکی و نحوه استفاده صحیح از تجهیزات حفاظتی می‌تواند بهبود قابل توجهی در جلوگیری از برق گرفتگی داشته باشد.
- حفاظت شخصی: استفاده از تجهیزات حفاظتی شخصی مانند دستکش‌ها، عینک‌های محافظ و لباس‌های مناسب در مواجهه با خطرات الکتریکی توصیه می‌شود.
- رعایت محدودیت‌ها و استفاده صحیح: رعایت محدودیت‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به استفاده از تجهیزات الکتریکی و منابع برق، از جمله توان مجاز و حداکثر جریان قابل تحمل، بسیار حائز اهمیت است.
- ارتباط با تکنسین‌های مجرب: در صورت وجود مشکلات یا نیاز به راهنمایی فنی، بهتر است با تکنسین‌ها و متخصصان مجرب در زمینه الکتریسیته تماس بگیرید.
با انجام این اقدامات، می‌توان خطرات برق گرفتگی را به حداقل رسانده و از ایمنی شخصی و محیطی محافظت کرد.
مراقب برق و خطرات ناشی از آن باشید
با توجه به عوامل متعددی که در برق گرفتگی نقش دارند و آثار نامطلوب عبور جریان الکتریسیته و عوارضی که می‌تواند باقی بماند و در برخی موارد زندگی فرد را تهدید کند یا تغییرات چشمگیری در زندگی او ایجاد کند، می‌توان نتیجه گرفت که پیشگیری از برق گرفتگی و رعایت نکات ایمنی در اولویت بالایی قرار دارد. خطری که حتی مسی نیز از آن در امان نبود. ایجاد یک محیط امن و بازبینی دستگاه‌های برقی به منظور شناسایی عیوب فنی، رعایت نکات ایمنی، به ویژه استفاده از ابزارهای محافظت جان و اموال می‌تواند بهبود عوارض را تسریع و تسهیل کند. برای آشنایی با محافظ جان و مشاهده محصولات مرتبط با ما در تکفاز کالا همراه باشید.
