کلیدها ابزاری هستند که کار قطع، وصل و تغییر وضعیت مدارهای الکتریکی را انجام می دهند. امروزه انواع مختلفی از کلیدها موجود می باشد اما به طور کلی کلیدها در دو دسته کلیدهای دستی(کلید صفر و یک صنعتی) و کلیدهای مغناطیسی(کنتاکتورها) جای می گیرند. با ما همراه باشید تا اطلاعات مختصری در رابطه با انواع کلید در اختیار شما عزیزان بگذاریم.
کلیدهای دستی (کلید صفر و یک صنعتی)
در این کلیدها برای تغییر وضعیت از نیروی مکانیکی(دست) استفاده می شود و با دست قطع و وصل انجام می گیرد.
این کلیدها در دو نوع کلیدهای دستی دائمی و کلیدهای دستی لحظه ای جای می گیرند.
کلیدهای دستی سرعت عمل پایینی در قطع و وصل مدار داشته و خرابی زیاد و در پی آن نیاز به تعمیر دارند؛ خطرات جانی برای اپراتور و اتصال دائم مصرف کننده به برق از معایب آن است.
مشاهده محصولات کلید صفر و یک صنعتی تکفاز کالا
1. کلیدهای دستی لحظه ای
این کلیدها تا زمانی که نیروی دست به کلید وارد می شوند در یک حالت ثابت مانده و مدار را وصل می کند و به محض برداشتن دست از روی کلید، به حالت اولیه باز می گردد و مدار را قطع می کند. پس متوجه شدیم که برای کار با این کلیدها نیروی لحظه ای دست کار قطع و وصل مدار را انجام می دهد.
انواع کلیدهای ساده لحظه ای
- کلیدهای دستی که در برق ساختمانی استفاده می شوند(شستی های زنگ اخبار و…).
- کلیدهای دستی که در برق صنعتی استفاده می شوند(شستی های Stop و Start).
2. کلیدهای دستی دائمی
این کلیدها در هر حالتی قرار بگیرند، به همان حالت ثابت می مانند و برای تغییر وضعیت شان نیاز به فشردن مجدد کلید می باشد.
انواع کلیدهای دستی دائمی براساس کاربرد
- کلیدهای دستی دائمی با کاربرد در برق ساختمانی (مانند کلیدهای تک پل، دو پل، تبدیل صلیبی و…)
- کلیدهای دستی دائمی با کاربرد در برق صنعتی (مانند کلیدهای اهرمی، زبانه ای، غلطکی و …)
انواع کلیدهای دستی دائم کار
1. کلیدهای تیغه ای(اهرمی) و یا چاقویی: این کلیدها به دو شکل کشویی و گردان ساخته می شوند. از این کلیدها معمولاً در مدار کنترل و فرمان استفاده می شود و نیز برای برق رسانی به الکتروموتورهای تک فاز کوچک و وسایل الکتریکی جریان دائم کاربرد دارند. بهتر است در موتورهای سه فاز از کلید تیغه ای استفاده نشود زیرا ممکن است موتور در اثر سوختن یکی از فیوزها دوفاز کارکرده و بسوزد.
2. کلید غلطکی: ویژگی این کلید نسبت به کلید تیغه ای این است که می توان برای این کلید وظیفه خاصی را تعریف کرد تا یک حرکت چند اتصال به طور همزمان انجام شود.
3. کلید زبانه ای: کار این کلید اتصال بدون ساییدگی است و موجب مرغوبیت این کالا می شود. با چرخاندن اهرم این کلید، صفحه ی زبانه دار تغییر وضعیت داده و با قرارگرفتن شیار صفحه ی زبانه دار در مقابل تکیه گاه کنتاکتور، فنرپشت تکیه گاه کنتاکت های متحرک باعث می شود که کنتاکت های ثابت به هم وصل شده و مدار کامل گردد. با تغییر تعداد و مکان زبانه ها روی صفحه می توانیم انواع مختلفی از آن بسازیم.
4. سلکتور سوئیچ(کلید گردان و یا پاکو): این کلیدها برای انتخاب حالات مختلف طراحی و ساخته می شوند. از انواع آن می توان کلید سه فاز گردان دو حالته، سلکتور سویچ ولت، سلکتور سوئیچی، کلید سه فاز گردان دوحالته ستاره و مثلث، کلید فن کویل و کلیدهای گردان نامبرد.
5. کلید فیوز: کلیدی است که قطع آن موجب خارج شدن فیوزها از مدار می گردد. تعویض فیوزها، با قطع کلید و بدون نیاز به بازکردن در تابلو براحتی انجام می گردد. این کلید برای جلوگیری از خطرات احتمالی در موقع تعویض فیوزها در شبکه فشار ضعیف استفاده می شود. ارزانتر از کلید خودکار بوده و در ابعاد کوچک می باشد. بیشترین کاربرد این کلید در توزیع برق کارخانجات، روشنایی، پست های ترانسفورماتور و خطوط انتقال انرژی و در جاهایی که قدرت قطع بالایی مورد نیاز است کاربرد دارد. در کلید فیوز، فیوزها روی درب کلید قرار گرفته و هنگام بازکردن درب کلید، فیوزها از شبکه جدا می گردند و با بیرون آوردن درب کلید می توان فیوزها را تعویض کرد.
بخشی از اجزاء فیوز:
- پایه ثابت
- بخش متحرک و حمل کننده فیوز
- ترمینال ها و سوراخ های لازم برای نصب کلید روی باس بار
- ترمینال های اتصال کابلهای ورودی و خروجی
- کنتاکت های نصب فیوز
6. کلیدهای ایمنی: این کلید در یک قاب جدا قرار گرفته و ایمنی را برای کارکنان در برخورد با اتصالات الکتریکی برق دار افزایش می دهد و امکان قطع و وصل بار از منبع برق الکتریکی را فراهم می کند. جریان نامی کلیدهای ایمنی از 30 تا 4000 آمپر است.
7. کلیدهای خودکار: این کلیدها امکان قطع و وصل برق را بصورت دستی فراهم کرده و از جریان اضافی محافظت می کنند. جریان نامی در نوع خانگی آن 15 تا 125 است. این کلید برای محافظت از تجهیزات مختلف در برابر اضافه جریان، جریان اتصال کوتاه و … استفاده می شود.
مزیت کلیدهای خودکار نسبت به فیوزها و کلیدهای دستی:
- قابلیت استفاده، بلافاصله پس از قطع مدار در اثر جریان زیاد
- امکان تعیین وضعیت کلید در هر حالت، با کمک کنتاکت های فرعی
- قطع اضافه جریان توسط رله با بستن کلید روی یک مدار اتصال کوتاه شده و پس از بسته شدن کلید
8. کلیدهای خودکار دارای برقگیر: این کلید وظیفه محافظت از تجهیزات حساس الکتریکی در برابر اضافه ولتاژها را برعهده دارد.
9. کلید مینیاتوری: این کلید شبیه فیوز آلفا بوده و دارای سه بخش رله ی جریان مغناطیسی، رله ی حرارتی و کلید می باشد. کلید مینیاتوری برای جریان نامی تا 63 آمپر کاربرد دارد. این کلید قدرت قطع پایینی داشته و برای مصارف خانگی کارد دارد دارای سه نوع تک فاز، دوفاز و سه فاز می باشد.
مشاهده محصولات کلید مینیاتوری تکفاز کالا
کلاس های کلیدهای مینیاتوری
کلاس A: قابلیت تحمل تا دو برابر جریان نامی
کلاس B: قابلیت تحمل تا چهار برابر جریان نامی(برای بارهای غیر موتوری)
کلاس C: قابلیت تحمل تا شش برابر جریان نامی(برای بارهای موتوری)
کلاس D: قابلیت تحمل تا سیزده برابر جریان نامی(حفاظت بارهای خازنی و یا هجومی)
10. کلید محافظ موتور: نوعی کلید با قطع کننده جریان زیاد است و توان تحمل جریان شدید الکتروموتور را در زمان راه اندازی تحمل می کند و کلید را قطع نمی کند. این کلید از موتور در برابر اتصال کوتاه، تک فاز شدن الکتروموتور، افت ولتاژ و اضافه بار محافظت می کند. دو جریان راه اندازی مختلف این کلید، برای راه اندازی سبک(توان تحمل 20 ثانیه ای برای حداکثر 5 برابر جریان نامی) و برای راه اندازی سنگین (توان تحمل 4 ثانیه برای حداکثر 10 برابر جریان نامی) می باشد.
11. کلید کامپکت: همانطور که از نام این کلید پیداست، این کلید مجموعه ای از رله های حفاظتی در یک محفظه کوچک می باشد. به دلیل اینکه در ساخت بدنه آن از قالب تزریق استفاده شده، به آن کلید بدنه تزریقی هم می گویند. این کلید بصورت دستی یا موتوری، دشارژ می شود و در برخورد با خطا دشارژ شده و پل های کلید باز می شود. هرجا که با محدودیت فضای تابلو روبرو هستیم و نیاز به قدرت قطع بالا نباشد، می توان از این کلید استفاده کرد.
12. شستی (پوشباتن): از این کلید برای وصل یا قطع در مدار فرمان کنتاکتورها استفاده می شود. دو کنتاکت را شستی استارت و دو کنتاکت بسته را شستی استپ می گویند. در صورتی که هردو کلید بر روی یک پایه نصب شده اند به آن «شستی استپ استارت» می گویند.
چه کلیدی رو انتخاب کنم؟
برای انتخاب کلید مناسب باید دقت کنید که با فاکتورهایی که مدنظرتون هست تناسب داشته باشد و کارایی کلید انتخابی و نحوه ی کار اون متناسب با جایی که قرار است در آن استفاده شود، باشد. سعی کردیم اطلاعات مفید و مختصری درباره کلید صفر و یک صنعتی ارائه بدهیم تا شما عزیزان را در انتخاب کلید مناسب یاری رسانده باشیم. در عین حال در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در مورد کلید مورد نظرتان می توانید با مشاورین ما در تکفاز کالا تماس حاصل نمایید.