محافظت از جان انسان در برابر نشتی جریان از اهمیت بالایی برخوردار است. کلید RCD اشتباهاً به کلید محافظ جان معروف است. این کلید برای محافظت از جان انسان در برابر نشتی جریان طراحی شده است. در ادامه نشتی جریان توضیح داده خواهد شد. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا شما را با کلید محافظ جان، عملکرد و انواع آن آشنا کنیم.
آشنایی اولیه با کلید محافظ جان(کلید نشت جریان)
رعایت ایمنی در هنگام کار با لوازم برقی بسیار مهم است. بسیاری از افراد در اثر بی دقتی و رعایت نکردن اصول ایمنی جان خود را از دست می دهند. استفاده نکردن از تجهیزات برقی استاندارد در ساختمان ها، باعث بروز اتفاقات تلخ و نگران کننده‌ای می شود. برای رعایت حفاظت بیشتر در مقابل خطرات ناشی از نشت جریان، استفاده از تجهیزاتی مانند کلید محافظ جان الزامی است.
کلید نشت جریان که گاهی به آن کلید محافظ جان هم گفته می شود، نوعی کلید است که در هنگام بروز نشتی ناشی از اختلاف جریان نول با فاز، مدار را قطع می کند. گاهی کلید RCCB اشتباها به نام کلید محافظ جان شناخته می شود. به این دلیل که کلید محافظ جان(RCCB) از جان انسان تنها در برابر نشت جریان محافظ می کند و در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت نمی کند.
در حالت عادی مقدار جریان رفت و برگشتی مدار یکسان است. این کلید در هر لحظه میزان تفاضل این دو را بررسی می کند. در صورت وجود اختلاف جریان رفت و برگشت(بیش از 30 میلی آمپر) مدار را قطع می کند.
اجزای کلید نشت جریان
اجزای تشکیل دهنده ی کلید نشت جریان مواردزیر است:
ورودی نول، ورودی فاز، دکمه تست، خروجی نول، خروجی فاز، اهرم
روی هر کلید نشت جریان، شرکت سازنده، نوع کلید، جریان نامی و ولتاژ نامی (مطابق تصویر) ذکر شده است.
نشت جریان چه زمانی اتفاق می افتد؟
فاز و نول به کلید نشت جریان وارد می شود. سپس خروجی هرکدام به فاز و نول هر دستگاه متصل می شود. در حالت عادی بین فاز و نول اختلاف جریان وجود ندارد.
گاهی ممکن است در اثر اختلالاتی در دستگاه مصرفی در مقدار جریان فاز یا نول، اختلاف جریان مشاهده شود. اگر این میزان اختلاف جریان کمتر از جریان ثبت شده روی کلید نشت جریان باشد، مدار وصل است.
در صورتی که اختلاف جریان بیش از حد مجاز(30 میلی آمپر در نوع تکفاز) شود، کلید نشت جریان آن را تشخیص می دهد. سپس مدار قطع می شود.
آستانه برق گرفتگی که انسان احساس می کند، 30 میلی آمپر است. ورود جریان بیش از این مقدار، برای انسان خطرآفرین بوده و فرد را دچار برق گرفتگی می کند.
کلید محافظ جان، میزان جریان رفت و برگشت را به طور مداوم بررسی می کند و در صورت وجود اختلاف، متوجه می شود که خطایی در سیستم رخ داده که باید رفع شود. اگر فرد دچار برق گرفتگی شود و در مسیر زمین و یک فاز قرارگیرد، با عبور جریان 30 میلی آمپر یا بیشتر، کلید نشت جریان مدار را قطع می کند و از جان انسان محافظت می کند.
انواع کلید محافظ جان(کلید نشت جریان)
کلید (Residual Current Device)RCD نام خانوادگی برای وسایل حفاظتی است که کار آن برمبنای جریان تفاضلی (اختلاف جریان) است. این کلید در مدل های RCCB ، RCBO ، CBR و MRCB وجود دارد.
گاهی RCCB را RCD نیز می گویند. کلید محافظ جان(کلید نشت جریان) توانایی تشخیص نشتی جریان را دارد. نظام مهندسی برای تایید یک ساختمان، نصب محافظ جان در تابلو برق را الزامی می داند. در ادامه به معرفی دو نوع کلید محافظ جان پرداخته و تفاوت های آن ها را بیان می کنیم.
- کلید محافظ جان RCCB مخفف کلمه ی Residual current circuit breaker می باشد. این تجهیز در تابلو برق خانگی و صنعتی استفاده می شود. کار آن تشخیص نشتی جریان است.
- کلید محافظ جان RCBO مخفف کلمه ی Residual Current Breaker with Over-Current می باشد. این کلید، ترکیبی از دو کلید مینیاتوری(MCB) و کلید محافظ جان(RCCB) است. این دستگاه سه عمل تشخیص نشتی جریان، اتصال کوتاه و اضافه بار را انجام می دهد.
در ابتدای مقاله، نشتی جریان توضیح داده شد. اکنون به توضیح مختصری درباره اتصال کوتاه و اضافه بار می پردازیم.
منظور از اتصال کوتاه، اتصال سیم فاز و نول است که توسط کلید مینیاتوری تشخیص داده می شود. این کلید با تشخیص اتصال کوتاه مدار را قطع می کند.
اضافه بار چه زمانی روی می دهد؟
هر دستگاه برای شروع به کار خود نیاز به دریافت جریان از شبکه برق دارد. ممکن است به دلیلی مانند نقص فنی دستگاه، جریان دریافتی بیش از حدمجاز روی دستگاه شود. به این جریان اضافه، اضافه بار می گویند.
موتور کولرگازی برای شروع به کار خود، چند ثانیه میزان جریان چندبرابری از شبکه برق دریافت می کند. سپس مجددا به حالت مجاز خود برمی گردد. بعد از گذشت چندثانیه، اگر به مقدار مجاز خود برنگشت، کلید مینیاتوری آن را اضافه بار تشخیص می دهد. سپس مدار را قطع می کند.
می توان برای حفاظت، از ترکیب کلید نشت جریان RCCB و کلید مینیاتوری استفاده کرد. البته کارایی RCBO را نخواهد داشت و تعداد پل های بیشتری خواهید داشت.
دقت کنید که شکل ظاهری اهرم RCBO بلندتر از RCCB است. شماتیک این دو نوع نیز باهم متفاوت است. در کلید RCBO از کلید مینیاتوری استفاده شده است. تیپ کلید مینیاتوری روی آن نوشته شده است. قیمت RCBO بیشتر از RCCB است.
نکته مهم: تیپ های مختلف در کلید مینیاتوری دارای تایم قطع های متفاوت هستند.
روش اشتباه استفاده از کلید نشت جریان
فاز اصلی به فاز کلید وارده شده باشد و خروجی جریان به فاز هر دستگاه وارد شده باشد.
نول اصلی بدون ورود به نول کلید، و به طور مستقیم به نول هر دستگاه متصل شده باشد. در این هنگام عملا مدار قطع است.
روش صحیح استفاده از کلید محافظ جان
از فاز اصلی به فاز محافظ جان وارد شده و خروجی جریان به فاز هر دستگاه وارد شود.
از نول اصلی به نول محافظ جان وارد شده و خروجی جریان به نول هر دستگاه وارد شده باشد.
روش تست کلید نشتی جریان(کلید محافظ جان)
- از طریق فشردن دکمه ی تست روی کلید نشت جریان (روش استاندارد)
- برق کاران برای تست کارکرد صحیح کلید محافظ جان در یک ساختمان به این صورت عمل می کنند. از یک لامپ ال ای دی، المنت یا هر تجهیز تکفازی استفاده می کنند. هر لامپ دو رشته به نام فاز و نول دارد. فاز را به پریز و نول آن را به جای اتصال به پریز، به یک جسم فلزی(مانند بدنه ماشین لباسشویی، کولرآبی و …) وصل می کنند. به محض اینکه سیم نول به یک جسم فلزی برخورد کند، باید کلید محافظ جان وارد عمل شده و مدار را قطع کند. اگر نتواند مدار را قطع کند خراب است.
- برق کاران در جاهایی که تابلو برق یا تابلو صنعتی دارند، این روش را برای تست استفاده می کنند. لامپ را برداشته، سیم فاز را به خروجی محافظ جان وصل می کنند. سیم نول آن را به ارت آن وصل می کنند. در این حالت باید محافظ جان مدار را قطع کند. در غیر این صورت کلید محافظ جان خراب است.
بهترین کلیدمحافظ جان(کلید نشت جریان) چیست؟
برندهای مختلفی از کلید محافظ جان در بازار موجود است. بهترین کلیدهای محافظ جان، کلید محافظ جان چینت، محافظ جان NSC و … می باشد. در این بین محافظ جان دناالکتریک بیشترین محبوبیت را بین خریداران داشته است. نوع تکفاز و سه فاز این تجهیز در بازار موجود است. کلید محافظ جان تکفاز(2 پل) چینت برای مصارف خانگی و ساختمان های کوچکتر استفاده می شود. کلید محافظ جان سه فاز(4 پل) چینت برای مراکز صنعتی بزرگ استفاده می شود.
مشاهده محصولات کلید محافظ جان تکفازکالا
ویژگی های کلید محافظ جان چینت
کلید نشت جریان(محافظ جان) چینت از بهترین محصولات حفاظتی در برابر نوسان برق است.
- محافظت در برابر آتش سوزی و برق گرفتگی
- با حساسیت 30 میلی آمپر
- نوعی نشانگر قطع و وصل
- دارای قابلیت اتصال کابل و باسبار
- تولید مطابق استاندارد IEC/EN 61008-1
- حساسیت قطع 0.03 آمپر
- کیفیت ساخت و دوام بالا
محافظت از جان انسان در مقابل وقایع ناشی از نشت جریان، اتصال کوتاه و اضافه بار اهمیت زیادی دارد. استفاده از کلید محافظ جان مانع برق گرفتگی افراد می شود. این کلید موجب حفظ جان انسان می شود. در رابطه با انواع کلید محافظ جان و تفاوت آن ها توضیحات مختصری ارائه شد. در صورت داشتن هر گونه سوالی در زمینه خرید کلید محافظ جان با مشاوران ما در تکفازکالا تماس حاصل نمایید.
1. آیا کلید RCCB محافظت در برابر اتصال کوتاه را انجام می دهد؟
خیر. این کلید تنها محافظت در برابر نشت جریان را انجام می دهد.
2. آیا در کنار کلید محافظ جان RCCB باید فیوز مینیاتوری استفاده شود؟
برای ایجاد حفاظت بیشتر بله. استفاده از هر دو این ها محافظت بیشتری را به همراه دارد.
3. آیا کلید محافظ جان سه فاز هم داریم؟
کلید محافظ جان در دو نوع سه فاز و تک فاز موجود است.
4. تفاوت کلید محافظ جان با کلید نشت جریان چیست؟
کلید نشت جریان (RCCB) را به اشتباه کلید محافظ جان گویند.
*
*