آشنایی با انواع کنتاکتور
کنتاکتور، یک نوع تجهیز الکتریکی است که برای قطع و وصل مدار استفاده می شود. این تجهیز کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. برای راه اندازی مدارهای الکتریکی کاربرد دارد. در ابزارآلات و دستگاه های صنعتی، کنترل روشنایی، استارت موتور و … استفاده می شود. در این مقاله به آشنایی مختصری با کنتاکتور پرداخته و به بررسی انواع آن می پردازیم.
فهرست مطالب
کنتاکتور چیست؟
یکی از تجهیزات پرمصرف در تابلو برق ها و در صنعت، کنتاکتورها هستند. استفاده از کنتاکتورها به دو صورت تک فاز و سه فاز می باشد. نوع سه فاز آن در صنعت کاربرد دارد. این تجهیز وسیله ای است که با عبور جریان از آن، توسط بوبین که از یک سیم پیچ مغناطیسی تشکیل شده، میدان مغناطیسی ایجاد می کند.
این میدان مغناطیسی، باعث جذب هسته‌ی فلزی متحرک می شود. با حرکت این هسته، تیغه های قدرت که در پشت آن قرار دارد را به سمت خود می کشد. حرکت تیغه ها، باعث متصل شدن ترمینال های ورودی و خروجی می شود. به این ترتیب، برق به دستگاه می رسد.
نحوه خواندن پلاک کنتاکتور
برای آشنایی بیشتر با مشخصات یک کنتاکتور، به پلاک روی آن دقت کنید. برای استفاده از یک کنتاکتور، به اطلاعات درج شده روی کنتاکتور و نوع مصرف، دقت کنید. روی یک کنتاکتور اطلاعات مربوط به تیپ کنتاکتور، استانداردها، وضعیت عملکرد در بار اهمی، جنس سیم اتصال و … مشخص شده است.
بهترین برند کنتاکتور چیست؟
انواع کنتاکتور در بازار موجود هستند. از جمله برندهای کنتاکتور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنتاکتور چانت (چینت)
- کنتاکتور اشنایدر
- کنتاکتور هیوندای
- کنتاکتور LS
- کنتاکتور پارس فانال
- کنتاکتور ETI
- کنتاکتور کاوه و ….
در میان انواع برندهای کنتاکتور، می توان کنتاکتور چانت را به عنوان بهترین کنتاکتور معرفی کرد. این کنتاکتورها با بهترین کیفیت تهیه شده است. گارانتی ضمانت کالا دارد. این تجهیز از محصولات پرطرفدار برند چینت است.
این شرکت از معتبرترین و شناخته شده ترین تولیدکنندگان تجهیزات الکتریکی است. کنتاکتور چینت در سری های مختلف در بازار وجود دارد. سری های NC1، NC2، NC7، NKC3 از انواع آن هستند.
برای خرید کنتاکتور چانت(CHINT)، می توانید انواع کنتاکتور چینت را در بخش محصولات تکفاز کالا مشاهده کنید.
کنتاکتورها در دو نوع تک فاز و سه فاز هستند. نوع تکفاز آن شباهت زیادی به کلید مینیاتوری دارد. ظاهری کوچکتر نسبت به نوع سه فاز دارد. فضای کمتری را در تابلو برق اشغال می کند. کنتاکتورهای سه فاز کاربرد فراوانی در صنایع، کارخانجات و … دارند.
تفاوت کنتاکتور و رله
رله و کنتاکتور علی رغم شباهت هایی که دارند، تفاوت هایی نیز دارند:
- رله، فرمانی است و کنتاکتور، قدرتی است.
- رله ها در اندازه و ابعاد کوچکتری نسبت به کنتاکتورها هستند.
- کنتاکتورها دارای ایمنی بیشتری نسبت به رله ها هستند.
- سرعت رله ها در سوئیچینگ بیشتر است.
- ظرفیت بار در رله و کنتاکتور متفاوت است. کنتاکتور برای جریان بالاتری نسبت به رله استفاده می شود.
- رله ها در مدارهای کم مصرف کاربرد دارند و کنتاکتورها در مدارهای پرقدرت استفاده می شوند.
انواع کنتاکتور از نظر ولتاژ
- کنتاکتور AC (جریان متناوب)
- کنتاکتور DC (جریان مستقیم)
تفاوت کنتاکتور AC و DC
دو نوع اصلی کنتاکتور، کنتاکتور AC و کنتاکتور DC هستند. تفاوت اصلی این دو نوع در بوبین این دو است. در زیر به تفاوت های آن می پردازیم.
- بوبین DC یک مدار الکتریکی و یک سیم پیچ دارد. بوبین AC تنها یک سیم پیچ دارد.
- ابعاد بوبین در نوع DC بزرگتر است. به دلیل داشتن برد الکتریکی که کار تغییر ولتاژ را انجام می دهد. این بوبین، برق DC ورودی را دریافت کرده و توسط برد الکتریکی، به برق AC تبدیل می کند و به بوبین می دهد.
- کنتاکتور DC گرانتر از کنتاکتور AC است؛ زیرا برد الکتریکی دارد.
- کنتاکتورهای AC برای پیشگیری از لرزش ناشی از فرکانس برق، از یک حلقه اتصال کوتاه استفاده می کنند.
- کنتاکتور DC کاربرد خاصی دارد. فرض کنید دستگاه مورد نظر ما(مانند PLC) خروجی DC دارد و می خواهیم آن را به یک کنتاکتور متصل کنیم. بوبین کنتاکتور DC، برق DC را دریافت می کند. پس می توان کنتاکتور DC را به آن دستگاه متصل کرد. در صورتی که بخواهیم دستگاهی که خروجی DC دارد را به کنتاکتور AC متصل کنیم، حتما نیاز به قراردادن رله هست. این به معنای تهیه تجهیز اضافه و هزینه بیشتر است. با وجود رله، ابعاد تابلو، سیم کشی، داکت و … نیز تغییر می کند.
فاکتورهای مهم در کنتاکتورها
- زمان عملکرد کنتاکتورها: مدت زمانی که پس از گذشت آن عمل باز یا بسته شدن کنتاکت ها صورت می گیرد.
- جریان حرارتی: به حداکثر جریانی که خارج از محدوده جریان کنتاکتور می باشد و در آن کنتاکتور آسیب می بیند را گویند.
- کنتاکت ها: معمولا کنتاکتورهای سه فاز دارای سه کنتاکت اصلی باز هستند. بقیه ی کنتاکت ها در مدار فرمان کاربرد دارند.
- عمر مکانیکی: بر اساس تعداد دفعات قطع و وصل شدن، عمر مکانیکی کنتاکتور محاسبه می شود.
تیپ های مختلف انواع کنتاکتور
در این بخش به بررسی انواع تیپ کنتاکتورها طبق استاندارد IEC60947-4-1 می پردازیم.
تیپ های کنتاکتور AC
تیپ های کنتاکتور DC
سوالات متداول
1. آیا استفاده از رله به جای کنتاکتور مجاز است؟
در جاهایی که میزان جریان کم است می توان از رله به جای کنتاکتور استفاده کرد.
2. کدام کنتاکتور کمترین صدا را ایجاد می کند؟
کنتاکتورهای تک فاز چینت و NRVنوع بی صدا یا سایلنت، کمترین میزان صدا را ایجاد می کند. به حدی که به آن بی صدا گویند.
3. دلیل سوختن کنتاکتور چیست؟
دلایل مختلفی برای سوختن بوبین کنتاکتور وجود دارد. دلیل اصلی آن نوسان است که باعث ایجاد مشکل در آن می شود. مواردی از جمله گرم شدن زیاد کنتاکت ها، اتصال حلقه در بوبین، اتصال طولانی مدت بوبین و … باعث سوختن کنتاکتور می شوند.
