از جمله پر مصرف ترین تجهیزات در تابلو برق، کنتاکتور می باشد. این تجهیز یک کلید مغناطیسی است. کاری که این تجهیز انجام می دهد، عمل قطع و وصل جریان است. کنتاکتورها، در واقع نوعی از رله ها هستند. این تجهیز در صنعت، کاربرد فراوانی دارد. در ماشین آلات و دستگاه ها، برای راه اندازی و کنترل آن ها استفاده می شوند. برای آشنایی بیشتر با ساختمان داخلی کنتاکتور، نحوه کار و کاربرد آن تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
آشنایی با ساختمان داخلی کنتاکتور
کنتاکتور برای کنترل و عملکرد بهتر مدارهای برقی استفاده میشود. این تجهیز، در صنایع برای کنترل و راهاندازی موتورها، لامپها، ترانسفورماتورها و سایر اجزای الکتریکی استفاده میشود. معمولاً در سیستمهای صنعتی و ساختمانی برای کنترل بارهای سنگین الکتریکی استفاده میشود.
کنتاکتورها، رله هایی با قدرت بیشتر هستند. رله ها به دلیل داشتن قدرت کمتر، در مدار فرمان کاربرد دارند. کنتاکتورها به علت قدرت بیشتری که دارند، در مدار قدرت استفاده می شوند.
این کلید مغناطیسی، با قطع و وصل ولتاژ، کنتاکت ها(کلیدها) را باز و بسته می کند. با این عمل، مدار قطع و وصل می شود. در کنتاکتورها، چندین کنتاکت وجود دارد. به طور معمول سه کنتاکت اصلی برای مدار تغذیه مصرف کننده(اصلی) و چند کنتاکت فرعی برای مدار فرمان می باشد.
اجزای یک کنتاکتور:
- بدنه عایق
- ترمینال های ورودی و خروجی
- بوبین
- هسته ی ثابت و متحرک فلزی
- فنر بازگشتی
- کنتاکت های ثابت و متحرک
- سیم پیچ
- قاب پلاستیکی پایینی
در شکل زیر ساختمان داخلی یک کنتاکتور سه فاز را مشاهده می کنید.
کنتاکتور چگونه عمل می کند؟
در این قسمت به تشریح عملکرد کنتاکتور سه فاز می پردازیم. پس از آن اشاره ای به کنتاکتور تکفاز خواهیم کرد.
عملکرد کنتاکتور سه فاز: این تجهیز، دارای یک بوبین است. بوبین یک سیم پیچ فلزی است. با وارد کردن یک جریان ضعیف از برق، مانند یک آهنربا عمل می کند. هستهی متحرک فلزی مقابل خود را به سمت خود جذب می کند. با انجام این عمل، تیغه های قدرت که دقیقا بعد از هستهی تیغهی متحرک قرار دارد، به سمت آن جذب شده و ترمینال های بالایی و پایینی را به هم وصل می کند.
پس با جابه جاشدن تیغه های قدرت، اتصال بین ترمینال های بالا و پایین برقرار می شود. یعنی زمانی که بوبین به برق وصل نباشد، ارتباطی بین ترمینال های بالایی و ترمینال های پایینی وجود ندارد. ولی با وارد شدن جریان برق ضعیف به بوبین، عمل اتصال ترمینال های بالا و پایین انجام می پذیرد.
با اتصال ترمینال های بالا و پایین، جریان برق به الکتروموتور سه فاز وارد می شود. این جریان باعث حرکت و چرخش موتور می شود. موارد ارائه شده، توضیحاتی درباره یک مدار تک ضرب کنتاکتوری می باشد. یعنی در یک زمان بسیار کم، جریان زیادی به الکترو موتور وارد می کند.
ترمینال های بالایی را با اعداد 5-3-1 و یا نام های L1-L2-L3 می شناسند. ترمینال های پایینی با اعداد 6-4-2 و یا نام های T1-T2-T3 شناخته می شوند.
A1 و A2 مربوط به فرمان تغذیه بوبین هستند. دو پیچ هستند که به عنوان ترمینال های ورود برق استفاده می شوند.
عملکرد کنتاکتور تکفاز مشابه سه فاز است. با این تفاوت که دو تیغه قدرت دارد. یکی برای فاز و دیگری برای نول.
کنتاکت های کمکی
زمانی که در طراحی مدارات، نیاز به کنتاکت های فرمان بیشتری داشته باشیم، باید از کنتاکت های کمکی استفاده کنیم. این کنتاکت ها روی کنتاکتور قرار می گیرند. همزمان با مغناطیسی شدن هستهی کنتاکتور، کنتاکت های کمکی هم تغییر می کنند. کنتاکت های باز، بسته می شوند. کنتاکت های بسته، باز می شوند.
کنتاکت های کمکی روی کنتاکتورها، به صورت اعداد دو رقمی نشان داده می شود.
تیغه هایی با نام های NO و NC، تیغه های کمکی هستند که در مدار فرمان کاربرد دارند. به آن ها تیغه های فرمان نیز گفته می شود.
- NO: مخفف کلمه یNormally open است. معنی آن اینست: در حالت عادی که برق به بوبین وصل نشده باشد، مسیر این پایه باز است. جریان نمی تواند عبور کند. با اتصال ولتاژ به بوبین کنتاکتور، جریان می تواند از پلاتین های کنتاکتور عبور کند.
- NC: مخفف کلمه ی Normally close است. یعنی در حالت عادی، زمانی که برق به بوبین وصل نشده باشد، مسیر این پایه به پایهی کام بسته است. جریان می تواند عبور کند. با اتصال برق به بوبین، جریان عبور نمی کند.
مزایای استفاده از کنتاکتور
- سرعت بالا در قطع و وصل کلید
- ایمنی بالا
- قابلیت کنترل از چند محل
- قابلیت کنترل از را دور
- عمر مفید بالا
- قابلیت تحمل بارهای سنگین
کاربرد کنتاکتور
کنتاکتورها کاربردهای فراوانی در صنعت دارند. هر کنتاکتوری برای موارد خاصی کاربرد دارد. کنتاکتورها در دو نوع کلی AC و DC هستند. کنتاکتورهای AC مناسب کار با جریان متناوب است. کنتاکتورهای DC برای کار با جریان مستقیم کاربرد دارد. کنتاکتورها دارای تیپ های مختلفی هستند که هرکدام کاربرد خاص خود را دارد. پیشنهاد می کنیم مقاله انواع کنتاکتور را مشاهده کنید.
بهترین کنتاکتورها
کنتاکتورها از تجهیزات مهم الکتریکی هستند که عمل قطع و وصل مدار را انجام می دهند. تنوع بیشماری از کنتاکتورها در بازار موجود هستند. انتخاب یک کنتاکتور خوب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از بهترین برندهای کنتاکتور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنتاکتور چینت (کنتاکتور چانت)
- کنتاکتور اشنایدر
- کنتاکتور هیوندای
- کنتاکتور NSC
کنتاکتور پارس فانال و کنتاکتور دنا الکتریک نیز بین خریداران دارای محبوبیت هستند.
کنتاکتورهای چینت (کنتاکتورهای چانت) و انواع آن
کنتاکتورهای چینت (چانت) ساخت کشور چین می باشد. شرکت چینت (CHINT) نمایندگی های فراوانی در سراسر دنیا دارد. این شرکت در سال 1984 تاسیس شده است. محصولات شرکت چینت بسیار متنوع است. انواع تجهیزات برق صنعتی را ارائه می دهد. کنتاکتور چینت بسیار با کیفیت است.
قیمت مناسب این محصول در کنار کیفیت آن، باعث شده به عنوان محبوب ترین برند در زمینه تجهیزات برق صنعتی شناخته شود. کنتاکتور چانت در انواع مختلفی در بازار وجود دارد. از انواع آن می توان NC1، NC2، NC7 و NCX را نام برد.
این کنتاکتورها با ولتاژهای 24، 48، 110، 220 و 380 ولت سازگار می باشند. توانایی کار با جریان بین 9 تا 630 آمپر را دارند. توان آن ها بین 4.5 تا 315 کیلو وات است. بوبین آن ها در دو نوع AC و DC می باشد.
قیمت کنتاکتور
کنتاکتورها دارای تنوع بیشماری هستند. قیمت کنتاکتورها به شرکت سازنده، کیفیت مواد سازنده، ویژگی ها و کاربردهای آن ها بستگی دارد. هنگام خرید کنتاکتور به تمامی ویژگی های کالا دقت کنید. متناسب با نیاز خود و با توجه به کاربرد هر کنتاکتور، بهترین کنتاکتور را انتخاب کنید.
مشاهده انواع کنتاکتور تکفاز کالا
سوالات متداول
1. آیا بوبین کنتاکتور قابل تعویض است؟
بله. بوبین کنتاکتور قابلیت تعویض دارد و به صورت لوازم یدکی در فروشگاه های برق موجود است.
2. بهترین کنتاکتور چه برندی است؟
کنتاکتور چینت. شرکت چینت از معتبرترین و شناخته شده ترین شرکت های تولید تجهیزات برق صنعتی چین است.
3. ولتاژ تغذیه بوبین چقدر است؟
ولتاژ تغذيه بوبين، بین 24 تا 380 ولت تولید می شود.
